پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

محمدحسین نظری، خبرنگار:یکی از جنبه‌هایی که در ماه‌های گذشته درباره حوادث ۱۴۰۱ در گفتگو‌ها کمتر به آن پرداخته شده، سویه‌های دینی این حوادث بوده است. سوال این است که آیا پایگاه‌های دینی و دین به‌مثابه مرجع بیرونی نسبتی با این حوادث داشت و آیا از رفتارها، شعار‌ها و مواضع لیدر‌ها و کنشگران این حوادث می‌توان نکته‌ای در این باره استنتاج کرد؟ آیا حوادث اخیر به معنی گرایش عموم جامعه ایران به بی‌دینی است؟ برای پاسخ به این سوالات سراغ محسن صبوریان، عضو هیات‌علمی دانشکده علوم اجتماعی تهران و جبار رحمانی عضو هیات‌علمی موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم رفتیم. مشروح این نشست را در ادامه از نظر می‌گذرانید.

محسن رنانی می‌گوید که به تجربه دریافته‌ام که نوشته‌هایی که از دلم ریشه گرفته یا بر شهودم متکی بوده، بسیار اثرگذارتر از سایر نوشته‌هایم بوده است. کتاب «آسیب‌شناسی نخبگی در ایران» نیز از همین کار‌های دلی بود. اصلا قراری بر نوشتن کتاب نبود. در شهریور ۱۳۹۵ رئیس بنیاد نخبگان اصفهان تماس گرفت و گفت جلسه‌ای با نخبگان داریم شما بیا صحبت کن و من قبول نمی‌کردم. پس از اصرار فراوان، گفتم من اگر بیایم در نقد نخبگان صحبت می‌کنم و بر بیماری‌های نخبگی دست می‌گذارم و تمام عملکرد بنیاد نخبگان را زیر سوال می‌برم. ایشان گفت مشکلی نیست. وقتی کتاب را خواندم انصافا هم از حرف‌های نویسنده (ببخشید از سخنرانی خودم) که هیچکدام یادم نبود، کیف کردم و هم از کار ویراستار. لطفا فقط یک ساعت وقت بگذارید و این کتاب را در فایل زیر بخوانید و برای هر کس که با کودک و نوجوان سروکار دارد، یا فرزند بین صفر تا ۱۸ سال دارد بفرستید و توصیه کنید بخواند. چند دهه آسیب زدن به جوانان و نخبگان‌مان کافی است.

محمدحسین بادامچی، هیئت علمی موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم بیان کرد:. از بعد از سال ۸۸ فضای دانشگاه‌ها کاملاً تغییر کرد و دانشگاه از یک نهاد علمی و فرهنگی به یک نهاد اقتصادی و تجاری تبدیل شد و زمین بازی عوض شد.

سیاووش قلی پور می‌گوید: علوم اجتماعی در ایران نتوانسته به سراغ میدان برود و از سوی دیگر نیاز‌های هستی شناسانه ایرانیان را بررسی کند. حلقه‌های موثر علوم اجتماعی در ایران به تعلیق اکنون دچارند.

حمید جاودانی معتقد است: افرادی که تاریخ دانشگاه را نوشته‌اند، خیلی روشن می‌گویند که چیزی که در اروپا بوده اصلا دانشگاه نبوده بلکه نهاد‌های کلیسایی بوده‌اند. همانطور که می‌دانید اصلا کلیسا به هیچ کسی اجازه فکر کردن را نمی‌دهد. آن هم در زمان کلیسا، مثلا الگود کتابی دارد که در آنجا می‌گوید که ریشه دانشگاه‌ها به نظامیه‌های بغداد و مدارسی که در ایران بوده بر می‌گردد.

حسین مصباحیان گفت: کتاب رویکرد فلسفی ندارد و این ضعف کتاب نیست بلکه یک ژانر ادبی است. نکته اصلی این است که مولف در کتاب مواجهه فلسفی با بحث دانشگاه نمی‌کند. به ویژه در بخش دوم بیشتر صبغه ژورنالیستی دارد تا تئوریک.